Podstawy opieki nad szczurami
Spis treści
1. Ile szczurów, jakiej płci?
Szczury są zwierzętami silnie stadnymi, dlatego ich przyszli opiekunowie powinni przygotować się na minimum dwa osobniki. Powinny one być tej samej płci lub w przypadku dwóch różnych - przynajmniej jednego należy wykastrować. Warto jednak wziąć pod uwagę, że szczury najlepiej czują się w stadach większych, dlatego też dobrze byłoby, aby docelowo grupa naszych domowych pupili liczyła przynajmniej 3 sztuki. Takie rozwiązanie eliminuje również problem samotności szczura w przypadku śmierci jedynego towarzysza. To zwierzęta wyjątkowo inteligentne, o szczególnych potrzebach społecznych. Samotny szczur będzie żył w wysokim stresie, a w rezultacie będzie podatny zarówno na choroby, jak i problemy natury psychicznej (choroby wywołane stresem, m.in. depresja).
Szczury to silnie stadne zwierzęta, które potrzebują towarzysza.
2. Klatka
Przyjęte minimalne wymiary lokum dla szczurów w Polsce wyglądają następująco:
2 - 4 szczurów - 80x50x80cm
Do policzenia przestrzeni dla większych stad, użyj kalkulatora.
Główne lokum
Odpowiednim lokum dla szczurów jest klatka lub woliera. Zwierząt tych nie należy trzymać w akwariach. Minimalne wymiary dla 2-4 osobników wynoszą 80x50x80 cm (kolejno: długość, szerokość, wysokość), natomiast dla zapewnienia komfortu zwierzętom zaleca się klatki większe. Każda klatka powinna być gęsto umeblowana, a ściółkę zaleca się wsypywać jedynie do kuwet.
Chorobówka lub kiszonka
Warto także zaopatrzyć się w odpowiednią klatkę, tak zwaną chorobówkę, na wypadek choroby pupila. Klatka ta powinna być niższa, aby zapewnić bezpieczeństwo naszemu chorowitkowi. Dzięki temu, że szczur nie będzie mógł się wspinać, nie będzie mu groził upadek lub naderwanie np. szwów po zabiegu. Taka klatka również nada się na kiszonkę - jeden z etapów łączenia szczurów.
Transporter
Kolejnym dość ważnym akcesorium będzie transporter. Powinien być dość duży, najlepiej nadadzą się takie dedykowane dla świnek morskich lub królików. W przypadku dorosłych szczurów, również kocio-psie, plastikowe transportery mogą dobrze spełnić zadanie.
Minimalne wymiary klatki dla szczurów to 80x50x80. Pamiętajmy o tym, decydując się na szczury!
W klatce na każdym pięterku można położyć różnego rodzaju materiały, a w rogach umieścić kuwetki ze ściółką.
Klatki z dużymi drzwiami uważa się za najwygodniejsze w korzystaniu.
Czym większa klatka dla szczurów - tym lepiej!
3. Wybiegi
Szczury wymagają codziennego wybiegu w miejscu, gdzie nie tylko będą bezpieczne, ale i otrzymają możliwość zaspokojenia potrzeb swojej ciekawskiej natury. Wybieg dla szczurów powinien być wyposażony w różnorodne atrakcje – warto zapewnić naszym przyjaciołom możliwość eksplorowania przestrzeni, wykorzystując na przykład ukryte w tunelach czy innych kryjówkach przysmaki. Trzeba pamiętać, aby odpowiednio zabezpieczyć pokój (wąskie przejścia, kable, etc.) i żeby podczas wypuszczania szczurów nie było w nim żadnych innych zwierząt - te mogłyby zrobić gryzoniom krzywdę.
Na wybiegach warto dawać szczurom dostęp do różnych zajęć - np. pływania w kulkach!
Wybieg powinien być odpowiednio zabezpieczony, aby zwierzęta nie miały dostępu do kabli bądź ciasnych przejść, w których mogłyby się zaklinować.
Różnego rodzaju zabawki angażujące inteligencję szczura będą cieszyły się zainteresowaniem ze strony tych zwierząt.
4. Pielęgnacja
Szczury same dbają o swoją czystość, nie należy ich myć ani kąpać (wyjątkiem jest zalecenie od weterynarza w celu leczenia). Szczurom nie podajemy również piasku ani pyłu do kąpieli - ten drażni delikatne drogi oddechowe szczurów. Dobrze jest pilnować, czy pazurki nie przerastają i w razie czego należy je przyciąć u weterynarza lub w domu.
5. Urządzenie lokum
Ściółka
Najlepszym rozwiązaniem przy szczurach jest stosowanie z narożnych kuwet (najlepiej z rusztem - zapobiega wykopywaniu ściółki poza kuwetę), w których można umieścić jedną z następujących ściółek:
- konopną
- granulat trocinowy, np. allspan
- lnianą
- kukurydzianą
- zrębki wędzarnicze
- ściółkę osikową
- niezbrylający żwirek (pellet) - uwaga na pylenie! Może uszkodzić delikatne drogi oddechowe szczurów.
Na dno klatki oraz pięterka zaleca się, by korzystać z materiałów:
- Drybed
- Dywaniki łazienkowe/pokojowe, np. z action lub pepco
- Dedykowane maty minky lub wodoodporne
- Koce lub inne bezpieczne dla zwierząt materiały
Ściółkę przed użyciem najlepiej poddawać wymrożeniu przez 48h w zamrażarce, co może pomóc uniknąć przeniesienia do klatki pasożytów (choć nie wszystkie jaja pasożytów umierają w niskich temperaturach). Odradza się stosowania trocin z uwagi na ich pylenie, oraz stosunkowo niską chłonność. Popularnym rozwiązaniem stają się także maty oraz dywaniki typu Dry Bed.
Klatkę należy także wyposażyć w kuwety, gdzie gryzonie będą mogły załatwiać potrzeby fizjologiczne. Poleca się umieścić przynajmniej jedną kuwetę na każdym poziomie, bo część szczurów bywa zbyt leniwa, aby zejść na inne piętro załatwić swoje potrzeby. W kuwetach należy umieścić wybraną przez nas ściółkę. Kuwety powinny być na tyle duże, aby umożliwić szczurom swobodne z nich korzystanie. Pamiętajmy o regularnym opróżnianiu i czyszczeniu kuwet.
osikowa tapvei - aktualnie najbardziej polecana ściółka na rynku
granulat z trocin
Ściółka lniana
Ściółka konopna
Dodatkowe atrakcje w lokum
Szczury to zwierzęta z natury ciekawskie, ruchliwe i aktywne, należy więc zapewnić im jak odpowiednią ilość bodźców i atrakcji. Dobrym wyborem będzie zaopatrzenie klatki w tunele, mostki, domki, kryjówki, piętra i półki. Szczury będą chętnie korzystały także z materiałowych i pluszowych hamaków oraz legowisk. Należy zadbać o różnorodność atrakcji, aby zagwarantować szczurom codzienne zajęcie oraz zapobiec nudzie. Szczury to gryzonie, więc trzeba przygotować się na to, że część wystroju będzie regularnie niszczona. Drewniane elementy najlepiej lakierować.
Materiałowy domek
Zestaw hamaków do klatki od Rat-O-Rama
Produkty zakazane: Kule do biegania (chyba, że zamienione w kryjówkę do klatki), smycze, wata, "kołderki", kołowrotki o zbyt małej średnicy.
6. Żywienie szczurów
Szczury to zwierzęta wszystkożerne. Powinny mieć nieograniczony dostęp do pożywienia.
Karma podstawowa
Za najlepsze uznaje się:- Prywatna karma od Manufaktura z Gryzakowa
- Mixerama Bubbu's Tasty Mix
- Alegia Natural Line Gold Szczur
- Futterparadies Rattenmenu
- Mixerama Pute Nature Premium
- Versele Laga Rat Nature
- Versele Laga Rat & Mouse Complete
- Jr Farm Uczta dla Szczura
- Korona Natury NAtural-Vit karma dla szczurów
Dodatek do karmy podstawowej stanowić mogą
- warzywa i owoce, podawane 2-3 razy w tygodniu,
- zioła, suszone jak i świeże, zebrane w odpowiedniej porze roku, z dala od ulicy i miejsc wyprowadzania psów lub zakupione w sklepie zoologicznym,
- białko zwierzęce, suszone jak i żywe, np. gammarus, krewetki, świerszczowate,
- jajko ugotowane na twardo,
- smakołyki (podawane sporadycznie i w małych ilościach), np. masło orzechowe.
Link do listy żywieniowej (produkty dozwolone i niedozwolone)
Białko zwierzęce jest bardzo istotnym czynnikiem rozwoju nowotworów (szczególnie guzów sutka) u szczurów, więc zdecydowanie lepiej jest ograniczyć jego podawanie do minimum (np. 1-2 owady w tygodniu), lub zupełnie wykluczyć z diety dorosłych zwierząt. Dodatkowo radzimy unikać mączników oraz drewnojadów, ze względu na bardzo kiepski stosunek wapnia do fosforu.
Produkty zakazane: wapienka, "rożki", "burgery", kolorowe chrupki, niepewnie wyglądające kolby, dropsy, ludzkie jedzenie (czekolada, chipsy, ciastka itp.).
7. Dołączanie nowych szczurów do stada.
Szczury można łączyć na dwa sposoby:
- Mniej znaną, ale zdecydowanie bardziej polecaną metodą pozytywną.
- Klasyczną "kiszonką", która w behawiorystyce należy do metod awersyjnych, więc jest bardziej stresująca dla zwierząt, opisaną niżej.
Szczury zapoznajemy ze sobą zawsze na neutralnym gruncie (np. w łazience, w wannie, czyli miejscu, gdzie żadne z łączonych osobników nie było wcześniej i nie pozostawiło zapachu). Po umieszczeniu tam zwierząt należy je obserwować kilkadziesiąt minut lub – w przypadku drobnych nieporozumień – do momentu uspokojenia się szczurów. Dobrym wyjściem jest również posmarowanie okolic karku oraz zadu szczurów olejkiem waniliowym lub rybnym, który pozwoli na neutralizację zapachu. Następnym etapem jest umieszczenie zwierząt w niewielkiej klatce/transporterze (tzw. „kiszonka”).
Pamiętajmy, aby zapewnić szczurom pokarm, wodę i ściółkę. Nie dodajemy akcesoriów. Kontynuujemy obserwację osobników przez minimum dobę. Jeśli dojdzie do poważnych konfliktów, szczury należy cofnąć do etapu łączenia na neutralnym gruncie. Przy pozytywnym wyniku dotychczasowego łączenia można szczury umieścić w większej pustej klatce, gdzie można zacząć kolejno umieszczać akcesoria. Zaleca się stopniowanie wielkości klatki i wdrożenie kilku etapów oswajania, aż do wspólnego zamieszkania w klatce docelowej. Jeśli szczury będą żyły zgodnie, można dodać wystrój oraz kryjówki.
Ostatnim etapem łączenia szczurów jest wspólny wybieg. Należy pamiętać, że szczury to zwierzęta terytorialne, zatem trzeba czujnie obserwować zwierzęta, jednak ingerować jedynie w przypadku poważnych bójek (krew, mocne ugryzienia). Popiskiwania, gonitwy, obwąchiwania, skakanie zdarzają się podczas każdego łączenia i są zjawiskiem normalnym.
Tak zwana "kiszonka", służąca do zapoznania szczurów. NIE WOLNO trzymać w takiej klatce szczurów na stałe!
Szczury podczas zapoznawania oraz życia razem mogą ustalać dominację.
Uległy szczur często będzie obracał się na plecy pokazując delikatny brzuch.
Jeśli szczury śpią razem oraz się pielęgnują - łącznie można uznać za udane.
8. Podnoszenie szczurów
Szczurów nie wolno podnosić za ogon. Bezpiecznym rozwiązaniem będzie delikatne podniesienie zwierzaka za boki lub chwyt wspierający klatkę piersiową i tylne łapki. Jeśli chcemy podać zwierzakowi leki, można zawinąć go w ręcznik w tak zwane "burrito". Stosuje się też kilka weterynaryjnych chwytów, jednak z nich warto korzystać dopiero po przetrenowaniu przez specjalistę.
9. Opieka weterynaryjna
Szczurami powinni opiekować się weterynarze specjalizujący się w gryzoniach (specjaliści od zwierząt egzotycznych, udomowionych, laboratoryjnych). Weterynarze przyjmujący pacjentów psich i kocich nie zawsze będą w stanie prawidłowo ocenić zdrowie i kondycję naszych szczurów oraz poddać ich odpowiedniemu leczeniu. Należy pamiętać, że szczury to zwierzęta często chorujące, objawy mogą pojawić się w bardzo krótkim czasie. Należy bezwzględnie umówić wizytę weterynaryjną w przypadku dostrzeżenia jakichkolwiek dolegliwości u naszych pupili.
Tekst: Ania Strzałkowska, korekta: Anna Kaźmierczyk
Zdjęcia: Marta Borkowska, użytkownicy grupy Szczurosfera